Sferics-Kijkduin-2010

ALVIN LUCIER IN DEN HAAG / ALVIN LUCIER IN THE HAGUE
co-produced by Festival Dag in de Branding / TAG Instituut voor Audiovisuele Kunst / Theater Korzo5HOOG / Koninklijk Conservatorium Den Haag


FESTIVAL DOCUMENTATION

SATURDAY 29 MAY 2010                   - SCROLL DOWN FOR VIDEO DOCUMENTATION OR CLICK ON THE TITLE -
16.00 until midnight / Ongoing screening of documentaries with Alvin Lucier / Foyer of Korzo5HOOG
      Video 1: Music with Roots in the Aether (1976) / by Robert Ashley / part 3: Landscape with Alvin Lucier
      Video 2: A Tribute to John Cage (1973) / by Nam June Paik / documentary on John Cage, featuring Alvin Lucier
      + + + + wormshop with publications and releases on experimental music + + + +

16.30
/ Introduction to Alvin Lucier's work by Nic Collins

17:00 / Korzo5HOOG
1    Still Lives (1995) for piano and slow sweep oscillator / Reinier van Houdt, piano
2    Opera with Objects (1997) for performer(s) with resonant objects / Pepe Garcia, Slagwerk Den Haag
3    947 (2001) for flute and pure wave oscillators / Anne La Berge, flute

19.30 / On location in de Bink 36 (opposite Korzo5HOOG)
1    Music for Solo Performer (1965) for enormously amplified brain waves and percussion
2    Bird and Person Dyning (1975) for performer & microphones, amplifiers, loudspeakers and electronic birdcall
     / performed by Alvin Lucier & Nicolas Collins

20.30
/ Korzo5HOOG
1    Vespers (1968) acoustic orientation by means of echolocation, for players with hand-held echolocation devices / Slagwerk Den Haag
2    A Tribute to James Tenney (1986) for solo double bass and pure wave oscillators / Chris Dahlgren, Double Bass
3    Broken Line (2006) for flute, vibraphone and piano / Anne La Berge, flute / Pepe Garcia, vibraphone / Nora Mulder, piano
4    Nothing is Real (Strawberry Fields Forever) (1990) for piano, amplified teapot, tape recorder and miniature sound system
     / performed by Alvin Lucier

17:00
until midnight / On location in Kijkduin at the Celestial Vault (Het Hemels Gewelf) by James Turrell
1    Sferics (1981) installation version for 12 long-loop-antennas, amplifiers and headphones / Realized by Bram Vreven and Anne Wellmer
SUNDAY 30 MAY 2010
14:00 / Royal Conservatoire / Koninklijk Conservatorium
     Everything is Real / lecture by Alvin Lucier
     I am Sitting in a Room / performed by Alvin Lucier and the Spatial Interaction Lab under the guidance of Edwin van der Heide


     festival credits: performers, technicians, assistants, staff, documentation, sponsors....

photo by Anne Wellmer


Sferics (1981) luisteren naar ionosferische storingen, met long-loop-antenna's, versterkers en koptelefoons
Uitvoering: Bram Vreven en Anne Wellmer
/ Locatie > Het Hemels Gewelf van James Turrell > Machiel Vrijenhoeklaan 175 Kijkduin / map

photo by eelco borremans
Sferics-Kijkduin-2010
photo by Eelco Borremans

SFERICS zijn natuurlijke radiogolven en atmosferische storingen in de ionosfeer. De installatie SFERICS in Kijkduin omvatte 6 luister stations op verschillende plekken rondom het Hemels Gewelf met ieder 2 grote spiraalantenna's (Long Loop Antennas) waarmee deze electromagnetische signalen live werden ontvangen, vervolgens 1:1 werden vertaald naar het akustische domein en via versterkers en koptelefoons direct werden weergegeven aan het luisterende publiek.


Waar de concertante werken van Lucier met grote regelmaat wereldwijd worden gespeeld, zijn het met name zijn grote – bij gebrek aan een beter woord – ‘atmosferische’ werken die zelden tot nooit klinken. En al zeker niet in een natuurlijke setting (buitenlocatie). Dit soort werken ontstaat vaak ook ter plekke, waarbij de aard en betekenis van de fysieke omgeving een doorslaggevende rol spelen bij de realisatie van wat Lucier met een stuk wil bereiken. Vanwege het ideale karakter van het Hemels Gewelf heeft Lucier besloten om speciaal voor deze locatie een nieuwe versie van Sferics te maken, die op zaterdag 29 mei 2010, ’s avonds, kort nadat de schemering is ingetreden, in premiere gaat.

Met dank aan stichting Stroom, vindt de première van Sferics dus plaats op een werkelijk ideale locatie: de ‘kunstmatige krater te Kijkduin’ zo genoemd door de bedenker, de landschapskunstenaar en architect James Turrell – en sinds de totstandkoming in 1992 beter bekend onder de naam ‘Het Hemelse Gewelf’*

Waar Turrell het mogelijk maakt om dat wat de natuur in wezen is, visueel waar te nemen en -gesensibiliseerd door de kenmerkende sfeer van het Hemelse Gewelf - te ondergaan, voegt Lucier daar binnenkort een belevenis aan toe, namelijk om, als luisteraar, die natuur ook als niet alleen als fascinerend- maar ook rustgevend auditief fenomeen te ervaren.

In de duinen van Den Haag waar het licht zo tastbaar aanwezig kan zijn, heeft Turrell een plek gemaakt om naar de lucht te kijken: ‘Het Hemels Gewelf' in Kijkduin. Op de Editie van een van de puinduinen is een kom aangelegd in de vorm van een ellips, 30 meter breed, 40 meter lang. De glooiingen aan de binnenkant van de krater zijn ingezaaid met gras en in het midden staat een monumentale bank van natuursteen waarop twee personen achterover kunnen liggen en kunnen zien hoe de hemel de vorm van een gewelf kan aannemen. Op een hoger gelegen duin staat eenzelfde bank waar zich een panorama ontvouwt over de zee, het strand en het vlakke land daarachter. In de richting van de horizon wordt het gewelf geleidelijk platter. Het Hemels Gewelf is onlangs door de organisatie die het beheert, Stroom Den Haag, volledig en voortreffelijk gerestaureerd.





The Celestial Vault by James Turrell | Het Hemels Gewelf van James Turrell

Sferics-Kijkduin2010photo by Eelco Borremans. Testing three Long Loop antennas on the rim of James Turrell's Celestial Vault.



photos of the making of Sferics at the Celestial Vault by James Turrel in Kijkduin



Music for Solo Performer (1965) voor extreem versterkte hersengolven en percussie
Uitgevoerenden: Alvin Lucier, Nicolas Collins en Anne Wellmer
De luidsprekers die de percussie instrumenten bespelen zijn ontworpen en gerealiseerd door de volgende studenten van het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten Den Haag: Aurimas Bavarskis, Juan Cantizzani, Matteo Marangoni, Alberto Novello, Pablo Sanz, Michael Schunior o.l.v. Anne Wellmer.

Wellmer_LucierInDenHaag2010
photo by Anne Wellmer : Alvin Lucier, Viola Rusche (kneeling), Hauke Harder (mic boom), Martin Zawadzki (camera)


Hoewel Lucier vanaf 1952 kamer- en orkestmuziek componeerde, wordt zijn Music for Solo Performer uit 1965 gezien als het eerste voorbeeld van zijn volstrekt eigen stijl en het begin van zijn loopbaan als toonaangevend componist. In zijn Music for Solo Performerbevestigt Lucier EEG-elektroden aan zijn hoofd om zijn hersengolven op te vangen en te versterken. Vervolgens worden laagfrequente signalen van 12 Hz door een tweede uitvoerende doorgegeven naar luidsprekers, waardoor slaginstrumenten die rondom de ruimte staan opgesteld tot trilling worden gebracht. De activiteit die door de elektroden wordt opgevangen zijn de alfa-hersengolven. Dit zijn de elektrische signalen die door de hersenen worden uitgezonden wanneer zij in meditatieve toestand verkeren.



“Het idee voor Music for Solo Performer (1965) kwam voort uit een gesprek dat ik in 1964 had met fysicus Edmond Dewan. Ik werkte toentertijd als docent aan de Brandeis Universiteit in Massachusetts. Op een dag kwam er een enthousiaste amateurorganist langs bij de vakgroep muziek die graag zijn ideeën en apparatuur wilde delen met componisten die belangstelling hadden voor dit, toen nog onbekende, gebied. Destijds was Dewan betrokken bij onderzoek naar hersengolven voor de luchtmacht. Men meende dat langzame propellersnelheden automatisch de corresponderende hersengolffrequenties van piloten zouden volgen, waardoor zij duizelig konden worden of een black-out konden krijgen. Op dat moment was ik niet met componeren bezig en had ik behoefte aan een nieuw idee. Ik had niets te verliezen, dus ging ik op het aanbod van Dewan in. " " Music for Solo Performer werd voor het eerst opgevoerd op 5 mei 1965 in het Rose Art Museum van de Brandeis Universiteit, onder aanmoediging en deelname van John Cage. Ik zat op het bordes tussen de twee verdiepingen van het museum met elektroden bevestigd aan mijn schedel. De mono-output van de alfaversterkers werd naar de input van acht stereoversterkers gestuurd, waarvan de output vervolgens naar 16 paar luidspreker-slagwerkcombinaties werd geleid die rondom het museum stonden opgesteld. Tijdens het veertig-minuten durende concert deed Cage de volumeschuiven van de versterkers willekeurig omhoog en omlaag, waarbij het alfasignaal naar de verschillende instrumenten rondom de ruimte werd geleid.” Alvin Lucier



In 1982 werden twee versies van Music for Solo Performer uitgebracht op Lovely Music LP VR 1014. Op de A-kant voegde de componist acht paar Westerse klassieke slagwerkinstrumenten, een kartonnen doos en een metalen vuilnisbak toe. Voor de B-kant werden door Pauline Oliveros opnames gemaakt van vier versies van het stuk, elk gespeeld door een ander wereldmuziek-slagwerkorkest. Voor de versie op de B-kant heeft componist Nicolas Collins een aantal door voltage geregelde solenoïdes ontworpen die als elektrische trommelstokken fungeerden om verschillende kleine trommels en gongs te bespelen. De luidspreker-slagwerkinstrumenten werden voor deze uitvoering ontworpen en gebruiksklaar gemaakt door studenten van het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag: Aurimas Bavarskis, Matteo Marangoni, Juan Cantizani Martinez, Alberto Novello, Pablo Sanz en Michael Schunior. Coördinatie: Anne Wellmer. Met Dank aan Pepe Garcia, Slagwerk Den Haag, Lex van der Broek, Sukandar Kartadinata en Steffi Weismann.

© Viola Rusche & Hauke Harder

 

 

 




 
Still Lives (1995). De subtiele (re)productie van ritmische magie, voor tape en piano
Piano: Reinier van Houdt

© Viola Rusche & Hauke Harder
Lucier: “Toen de pianist Joseph Kubera me vroeg om een stuk voor hem te schrijven, werd dat een suite van acht korte bewegingen. Om de vorm van die bewegingen te kunnen bepalen besloot ik spontaan om gewoon bij mij thuis om me heen te kijken en dingen te kiezen waar mijn blik aan bleef hangen. Het eerste wat ik zag was de hangmat die in mijn tuin tussen twee bomen gespannen was, vervolgens zag ik een lichtvlek in de vorm van een grote diamant die door de stralen van de zon op de kamervloer werd geprojecteerd. In de keuken koos ik voor een stel eetstokjes die op het aanrecht lagen.


Toen ik de vormen gevonden had, tekende ik ze op papier met een precieze notatie van toonhoogtes en tijdsduur. Bob Bielecki programmeerde de partituren op een computer en maakte er opnames van. Vervolgens kopieerde ik de vormen op notenpapier waar ik de toonhoogtes voor de piano op zo’n manier op noteerde dat er in de uitvoering van tape en live muziek een goed hoorbare maar net iet afwijkende overeenkomst in het ritme zou ontstaan.


Omdat het de pianist vrij staat om zijn aanslag te versnellen of vertragen, ontstaat er niet alleen een variatie in het ritme maar ook een weldadig magische sfeer. Dit gebeurt niet onmiddellijk of zomaar. De pianist moet er de tijd voor nemen om die sfeer te creëren, net als de bezoeker de tijd nodig heeft om die hypnotiserende sfeer te proeven en in zich op te nemen. De première van Still Lives vond plaats op 18 maart 1999 in Merkin Hall, New York en werd uitgevoerd door Joseph Kubera.


STILL LIVES
I. Sunlight Diamond 2:37
II. Hammock 2:40
III. Barbecue Grill 4:54
IV. Lamp Shade 2:38
V. Two Floor Tiles 3:03
VI. Ferns 3:25
VII. Bread Knife 2:50
VIII. Chopsticks 2:52



BACK TO TOP

Opera with Objects (1997) voor performers met echo-instrumenten, gecomponeerd voor Sam Ashley
Uitgevoerd door: Pepe Garcia van Slagwerk Den Haag

© Viola Rusche & Hauke Harder

 

Opera with Objects maakt deel uit van een reeks werken van Lucier waarin hij de resonerende eigenschappen van alledaagse voorwerpen onderzoekt. De uitvoerenden kloppen op een voorwerp dat, wanneer het gekoppeld is aan een ander voorwerp, levendige veranderingen laat horen in zowel klankkleur als volume.

"Recentelijk heb ik een stuk gecomponeerd met de titel Opera with Objects, waarin de studenten kloppen op verschillende objecten die ze vinden en zo de voorwerpen onderzoeken op resonantie en klankkleur. Ik heb ook een stuk gecomponeerd met de titel I Remember, waarin de studenten zingen in melkflessen, metalen blikjes en dat soort voorwerpen, op zoek naar de resonantiefrequenties. Ik heb een stuk geschreven voor vier studenten die samen een strijkkwartet vormden, waarin ze de verschillende interferentiepatronen onderzoeken die je kunt creëren door strijkinstrumenten te ontstemmen. We hebben ook een stuk van Christian Wolff uitgevoerd, waarin stenen worden gebruikt. De studenten gingen eropuit om stenen te verzamelen, waarna ik binnenkwam en we de compositie met stenen speelden.

Ik ben doorgaans meer geïnteresseerd in dit soort geluidsexperimenten met niet-muzikale voorwerpen dan in de nieuwste elektronische programma’s. In zekere zin kies ik dus voor een antitechnologische aanpak in muziek. Ik ben overigens niet per se tegen nieuwe technologie, maar ik vind het effectiever en productiever dat studenten hun beleving van klank en muziek verbreden door muzikale experimenten met de meest eenvoudige en basale voorwerpen, waaronder dingen die in de natuur te vinden zijn. Dit is wat ik mijn studenten leer en zulke experimenten laat ik ze tijdens mijn lessen uitvoeren." Alvin Lucier


BACK TO TOP

947 (2001) voor fluit en zuivere sinustoongenerator
Fluit: Anne La Berge

© Viola Rusche & Hauke Harder


In 947 worden vier zuivere tonen in al hun combinaties elektronisch ten gehore gebracht. Terwijl dit gebeurt zet de fluitiste er dicht tegen de elektronische tonen aanleunende, lang aangehouden tonen tegenover. Ze creëert zo een hoorbare zweving op een snelheid die wordt bepaald door de afstand tussen haar tonen en die van de hun zuivere, elektronische even-tonen. Naarmate de afstand (in tijd) tussen de zuivere, elektronische tonen en die van de fluitiste groter wordt, versnelt zich het ritme van de zwevingen. Zodra ze dezelfde tonen voortbrengen wordt de ritmische zweving geneutraliseerd. De fluitiste kan de snelheid van de zwevingen manipuleren door haar toonhoogte lichtelijk of sterk te veranderen.



BACK TO TOP

Bird and Person Dyning (1975) voor performer met 2 microfoons, versterker, luidsprekers en een elektronischevogel- lokroep
Performers: Alvin Lucier en Nicolas Collins
BaPD photo by Anne Wellmer



Lucier: Op een dag kreeg ik met de post een elektronische kerstversiering toegestuurd. Zo'n ding dat je in de kerstboom kunt hangen, als je dan het stekkertje in het sEditiecontact sEditiet gaat het ding als een vogel te tjilpen. Dat bracht me op het idee om het geluid van dat vogeltje te versterken en te manipuleren. Zo is het begonnen."

Bird and Person Dyning is een mijlpaal in het oeuvre van Alvin Lucier. Geplaatst in de muziekgeschiedenis is het ook een volstrekt uniek stuk. Wat we horen (en zien) is een componist die naar zichzelf luistert terwijl hij luistert naar zichzelf.

We zien een solo performer die twee microfoons op zich draagt. Op het speelvlak staan een paar luidsprekers en de hierboven beschreven kerstversiering waarin afspeel/opnameapparatuur is verborgen, die de lokroep van een vogel produceert. Microfoons en afspeelapparatuur zijn op de luidsprekers aangesloten. De performer (componist) beweegt zich langzaam door de ruimte. In vertraagde bewegingen zet hij telkens voorzichtig een enkele stap. Of hij staat stil en maakt een nauwelijks waarneembare beweging met een van zijn armen of zijn hoofd.


Het luisteren – van de componist – naar zichzelf, terwijl hij naar zichzelf luistert, en de bewegingen (en geluiden) die hij al doende maakt, zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Interactief beïnvloeden ze elkaar. Het publiek hoort wat de componist hoort terwijl hij luistert naar zichzelf: de elektronische lokroep van de vogel én het geluid dat hij maakt terwijl hij naar zichzelf en de lokroep luistert.
Doordat van het één telkens - en telkens ook in versterkte mate (de microfoons, de interactiviteit) - het ander komt, slaat de door het gedrag van de componist in eerste instantie met aandacht en intimiteit geladen, transparante sfeer, plotseling om in een uitermate complexe en ook catastrofale, akoestische situatie.

*Dyne: noun Physics a unit of force that, acting on a mass of one gram, increases its velocity by one centimetre per second every second along the direction in which it acts / ORIGIN from Greek dunamis ‘force, power’

© Viola Rusche & Hauke Harder


BACK TO TOP

A Tribute to James Tenney (1986) voor voor contrabas en sinustoongeneratore
Contrabas: Chris Dahlgren
chris
photo by Anne Wellmer

Het stuk A Tribute to James Tenney (1986) van Lucier vertoont evenals een aantal van zijn andere stukken het verschijnsel 'zwevingspatronen'. Binnen de geluidsleer heeft een ‘zweving’ betrekking op de ritmische variaties in geluidssterkte die worden waargenomen wanneer twee tonen van vergelijkbare, maar verschillende frequenties worden gehoord. In het stuk worden twee oscillatoren toegepast voor de productie van aanhoudende tonen en een enkel instrument, de dubbele bas. Er zijn vijf delen, waarbij elk deel een octaaf lager wordt gespeeld ten opzichte van het voorgaande deel. De juiste toonhoogte wordt bepaald met de oscillatoren. De bespeler van de dubbele bas staat tussen de twee speakers waaruit de tonen klinken. De zwevingspatronen kunnen tijdens ieder stadium worden waargenomen, waarbij het tempo van het patroon bij iedere octavering met de helft wordt vertraagd. De interactie tussen het instrumentale en het elektronische geluid zorgt tevens tijdens elk stadium voor een verandering in de klankkleur van de dubbele bas. Het stuk werd oorspronkelijk gecomponeerd voor bassist Roy Wiseman. A Tribute to James Tenney verscheen in een collectie essays en muziek als eerbetoon aan componist James Tenney (Perspectives of New Music vol. 25, nummer 1 en 2, 1987).

© Viola Rusche & Hauke Harder

BACK TO TOP

Broken Line (2006) voor fluit, vibrafoon en piano
Uitvoerenden: Anne La Berge, fluit / Pepe Garcia, vibrafoon / Nora Mulder, piano


© Viola Rusche & Hauke Harder

Tijdens de uitvoering van het werk brengt een fluitist een opwaartse en neerwaartse glijdende beweging ten gehore in frasen van vier, acht en twaalf seconden, die zich uitstrekt over intervallen van een halve toon, een grote secunde en een kleine terts. Elke frase wordt opgesplitst door twee seconden rust, die de fluitist de gelegenheid geven adem te halen. Wanneer de fluitist ademhaalt, spelen de vibrafonist en de pianist lange tonen tegen de opwaartse en neerwaartse bewegingen en produceren zo hoorbare zwevingen. Broken Line werd oorspronkelijk geschreven voor Erik Drescher en het Nexus Trio.


"Mijn zuiver instrumentale composities volgen over het algemeen de traditie van mijn elektronische stukken omdat er ook ongebruikelijke akoestische verschijnselen worden verkend en er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe geluidswereld. Er wordt in deze akoestische stukken niet afgeweken van mijn gebruikelijke compositorische principes. Ik pas instrumenten voor orkest uisluitend toe als geluidsbronnen en doe dat op dezelfde manier als waarop ik sinusgeneratoren heb toegepast in mijn elektronische werken. Het strijkkwartet waar ik het over had betreft Navigations for Strings, een kwartet wat ik heb gecomponeerd voor het Arditti String Quartet, gevestigd in Londen. Het is een zuiver akoestisch stuk zonder elektronische technische apparaten. Over een tijdspanne van 15 minuten drukken de musici het interval van een kleine terts samen tot een unisono door geleidelijk extreem kleine intervallen uiterst nauwkeurig af te stemmen. Een aantal van die intervallen zijn te klein om waargenomen te worden. De intentie om dit te doen is belangrijk. Er ontstaat een hoorbare zweving die behoorlijk levendig is, maar niet zo levendig als met sinusoïdes. Het werk is vergelijkbaar met mijn andere werken omdat er een fysisch fenomeen wordt verkend. Het gaat om de zwevingen. Alle andere aspecten, waaronder melodie en ritme, worden naar de achtergrond verschoven zodat het publiek zich kan concentreren op de zwevingen en daaraan gerelateerde verschijnselen. “
Alvin Lucier / zoals hij werd geciteerd in een interview wat oorspronkelijk werd gepubliceerd in musica-ukrainica.
Met vriendelijke toestemming van Anton Rovner.



Nothing is Real (Strawberry Fields Forever) (1990) voor piano, versterkte theepot, opnameapparaat en miniatuur geluidssysteem
Performer: Alvin Lucier

photo by Anne Wellmer

Lucier: 'Ik moet mezelf er heel vaak gewoon toe dwingen om elke notie van muziek uit m'n hoofd te bannen, omdat ik anders geen vat krijg op de kern van het idee achter het stuk dat ik wil maken." ” In de lente van 1990 vroege Aki Takashashi me of ik een stuk voor haar wilde maken dat gebaseerd was op een lied van de Beatles. Ze had net voor Toshiba-EMI de complete pianomuziek van Satie opgenomen. Het succes van de opnames was voor Toshiba aanleiding om haar te vragen of ze niet een serie Beatles-tunes zou willen opnemen. Op voorwaarde dat ze zelf de componisten voor de arrangementen zou kunnen kiezen, ging ze akkoord. Toen ze met haar verzoek bij mij kwam, vroeg ik haar een Beatles-song te kiezen. Door de keuze niet zelf te maken hoopte ik te voorkomen dat ik bij voorbaat vastgepind zou worden op een persoonlijke herinnering of emotie.


Aki koos Strawberry Fields Forever. Gevraagd naar de reden van haar keuze, antwoordde ze dat de zin ‘Nothing is Real’, die in die song voorkomt, haar aan mijn werk deed denken.“ In Nothing is Real worden fragmenten van de melodie als clusters ten gehore gebracht. De fragmenten worden opgenomen en zodra het laatste fragment live is gespeeld, wordt de opname teruggespoeld en opnieuw ten gehore gebracht in een luidspreker die zich bevindt in een kleine theepot die op de klep van de vleugel staat en waarvan het deksel is gesloten. Tijdens het terugspelen wordt het deksel van de pot afgenomen en er weer op teruggezet, waardoor de resonantie van de klank in de pot telkens verandert. Tijdens deze play-back uitvoering wordt de pot zelf tot twee maal toe van de vleugel afgetild, waardoor de resonantie volledig wordt opgeheven en er een welhaast esoterische akoestiek ontstaat. De luisteraar die dit hoort en beleeft, waant zich na verloop van tijd in een toestand van halfslaap en krijgt het gevoel in de tijd te zijn ondergedompeld.

© Viola Rusche & Hauke Harder


BACK TO TOP

Vespers (1968) akoestische plaatsbepaling door het opvangen van geluidsecho's. Voor performers met sondols
Uitgevoerd door Pepe Garcia, Joey Marijs, Juan Martinez, Niels Meliefste van Slagwerk Den Haag


photo by Anne Wellmer
Vespers (1968) wordt uitgevoerd in een volledig verduisterde locatie. In onze versie zijn de uitvoerenden geblinddoekt. Elke performer krijgt een sondol* , die een scherp klikkend en, wat de zendsnelheid en toonhoogte betreft, handmatig bij te stellen echosignaal uitzendt. De aard van het echosignaal wordt bepaald door het materiaal (hout, staal, stof enz.) waar het  op weerkaatst. De performers hebben tot taak om zich in de locatie oriënteren en een traject af te leggen. Ze doen dat door de weerkaatsing van de uitgezonden signalen te interpreteren. Zodra ze de plaats van het weerkaatsende object hebben bepaald (en er niet over gestruikeld zijn) gaan ze op zoek naar het volgende. Door de frequentie en sterkte van het signaal handmatig bij te stellen kan de performer zijn/haar weg van object naar object vinden met als effect dat na verloop van tijd ook het in de duisternis aanwezige publiek een auditief beeld van de ruimte begint waar te nemen.
"De inspiratie voor dit stuk kwam onder meer doordat ik toevallig een aantal proefexemplaren van een sondol in handen kreeg. Het apparaat, dat een snerpend klik-geluid uitzendt, was ontworpen als vervanger voor de wandelstok voor blinden, maar die bleken er geen belangstelling voor te hebben, met als gevolg dat het apparaat nooit in productie is genomen."

Robert Ashley: "Lucier's pioneering work can be seen as the precursor of many developments in today's music." (NL: Het baanbrekende werk van Lucier kan worden gezien als de voorloper van vele stromingen binnen de hedendaagse muziek.)


Nicolas Collins: "De artiesten in het stuk Vespers "brengen een hommage aan alle levende wezens die op donkere plaatsen leven en [...] zich hebben gespecialiseerd in de kunst van de echolocatie. Via speciaal uitgeruste elektronische circuits die scherpe klikgeluiden voortbrengen, gebruiken zij geluid om informatie aan de omgeving te onttrekken. Hun ritmes zijn niet gebaseerd op metrische patronen, maar op de veeleisende taak om de ruimte te meten en te verkennen. Lucier is dikwijls beschreven als een ‘componist van verschijnselen’, maar om dat te bereiken ontdoet hij zijn muziek van veel van zijn rijkdom. Zijn werk houdt zich vooral bezig met akoestische verschijnselen. Chambers" 2 daarentegen gaat net zoveel over ontdekking en transformatie als Vespers gaat over sociale verantwoordelijkheid en overleving. En net zoals "I am sitting in a room", gaat over het studieobject, de verteller."

De Sondol-replica's zijn in opdracht van Slagwerk Den Haag ontworpen en vervaardigd door Sukandar Kartadinata.
Met dank aan Nicolas Collins en Travis Weller.

© Viola Rusche & Hauke Harder

BACK TO TOP

video documentaire 1 :
Music with Roots in the Aether
(1976) / door Robert Ashley

Eén van de belangrijkste series filmportretten van de jaren ‘70, vervaardigd door Robert Ashley in samenwerking met een aantal medecomponisten (onder wie David Behrman, Philip Glass, Gordon Mumma, Pauline Oliveros en Terry Riley) en bestaand uit een deel Landschap / Interview(één uur)en een deel live performance (één uur). “ MUSIC WITH ROOTS IN THE AETHER is een muziektheaterstuk in kleurenvideo. Het betreft de uiteindelijke versie van een idee waar ik een aantal jaren over had nagedacht en aan had gewerkt: om in samenwerking met andere componisten wier muziek mij aanspreekt, een zeer omvangrijk stuk te maken. Het samenwerkingsverband van MUSIC WITH ROOTS IN THE AETHER komt, in ieder geval in de eerste plaats, tot uiting in het theatrale van de interviews, waarbij ik veel dank verschuldigd ben aan alle betrokken componisten voor hun vriendelijke toestemming om hen op deze manier te mogen portretteren.

Het stuk blijkt tevens een grootschalige documentatie te zijn van een belangrijke stijl die rond 1960 zijn intrede deed in de Amerikaanse concertmuziek. Deze componisten van de zogenaamde ‘post-serial’ / ‘post-Cage’-beweging hebben allen internationale faam verworven voor de originaliteit van hun werk en voor hun bijdrage aan dit tijdperk in muzikale compositie. De stijl van de videopresentatie komt voort uit mijn behoefte een nieuwe weg in te slaan om muziek te laten zien terwijl deze wordt uitgevoerd. Het idee achter de visuele stijl van MUSIC WITH ROOTS IN THE AETHER is eenvoudig: zo dichtbij mogelijk de actie van de artiesten aanschouwen zonder daarbij het bekeken materiaal op enigerlei wijze te ‘knippen’. Met andere woorden: geen subjectief standpunt uit te drukken binnen het tijdsdomein van het muziekstuk via willekeurige vervangingen van tijd en ruimte. De visuele stijl om de opgevoerde muziek weer te geven werd het ‘theater’ (het podium) aangezien de interviews en de portretten van de componisten in die stijl moesten worden uitgevoerd." Robert Ashley

Music with Roots in the Aether on ubuweb


BACK TO TOP

video documentaire 2:
A TRIBUTE TO JOHN CAGE (1973) / door Nam June Paik / videoportret van de componist John Cage

uitgegeven door Electronic Arts Intermix, NYC, USA 1973, opnieuw bewerkt in 1976 A TRIBUTE TO JOHN CAGE is Paiks hommage aan avant-gardecomponist John Cage. Cage was een belangrijke figuur in de moderne kunst en muziek en één van Paiks grootste inspiraties. De twee mannen waren bovendien goed bevriend en werkten veel samen. In dit veelzijdige portret creëert Paik een rijk geschakeerd geheel van Cages optredens, anekdotes en interviews met vrienden en collega's. Daarnaast laat Paik vele voorbeelden zien van gezamenlijk gecomponeerde muziek- en televisiewerken die representatief zijn voor Cages manier van werken en interesses. De methodologie en filosofie achter Cages radicale muzikale esthetiek — toeval, willekeur, de democratisering van geluiden — komen tot uiting wanneer hij invloedrijke stukken speelt als 4'33" (bestaand uit volledige stilte) op Harvard Square in Cambridge, Massachussetts, of de I Ching gooit om de locaties van zijn optredens te bepalen. Onder de collage van elementen die in dit werk zijn opgenomen bevinden zich o.a. Zen for TV en vroege optredens van Paik en Charlotte Moorman, waaronder de TV Bra en anekdotes van componist Alvin Lucier. Gastheer: Russell Connor. Gast: Alvin Lucier. Artiesten: John Cage, Marianne Amacher, Richard Teitelbaum, Pulsa, Charlotte Moorman, David Behrman en David Tudor. Fragmenten uit het werk van Cathy Berberian, Jud Yalkut, Francis Lee, David Rosenboom, Jackie Cassen, Stan VanDerBeek en Alfons Schilling. Geproduceerd door New Television Workshop en het tv-lab van de Amerikaanse televisiezender WNET/Thirteen.


BACK TO TOP



ZONDAG 30 MEI 2010, Kees van Baerenzaal, Koninklijk Conservatorium, Den Haag

 

Everything is Real
/ Lezing door Alvin Lucier / Lecture by Alvin Lucier / click here to listen to the lecture

filmed by Kasper van der Horst, interfaculty ArtScience, Royal Conservatoire, The Hague

 



I AM SITTING IN A ROOM (1969)
/ voor stem, microfoon, opnameapparatuur en luidspreker

uitgevoerd door Alvin Lucier, stem i.s.m. het Spatial Interaction Lab van de ArtScience Interfaculty. De leden van het lab zijn: Lucas Becker, Juan Cantizzani, Ivan Henriques, Silvia Janoskova, Daan Johan, Bonne Knibbe, Lars Kynde, Matteo Marangoni, Matthijs Munnik, Nenad Popov, Pablo Sanz, Joris Strijbos. Het lab staat o.l.v.: Edwin van der Heide

filmed by Kasper van der Horst, interfaculty ArtScience, Royal Conservatoire, The Hague

Uit de partituur: "Ik zit in een andere ruimte dan die waarin u zich bevindt. Ik neem het geluid van mijn spreekstem op en zal dat steeds opnieuw afspelen in deze ruimte totdat de resonantiefrequenties van de kamer zichzelf versterken en iedere gelijkenis met mijn stem verdwijnt, behalve misschien het ritme. Wat u dan hoort, zijn de natuurlijke resonantiefrequenties van de ruimte, gearticuleerd via spraak. Ik zie deze activiteit niet zozeer als de demonstratie van een natuurlijk feit, maar eerder als een manier om alle onregelmatigheden in mijn spreken glad te strijken."

Nicolos Collins: "Alvin Lucier was waarschijnlijk de eerste componist die begreep dat een architectonische ruimte meer kan zijn dan een ondersteunende setting voor muziekinstrumenten, en de ruimte zelf een instrument kan zijn. En hij was zeker de eerste die op basis van dit idee een substantiële hoeveelheid werk creëerde.
   Na afloop van dit stuk, waarin de architectonische ruimte zo geweldig weerklinkt, zou je soms vergeten dat het een kalme menselijke stem was die al die oscillaties veroorzaakte. Zoals je zou kunnen kijken naar een film in slowmotion van een fluitspeler die een toon aanzet, ervaren we de geleidelijke opbouw van energie als het instrument begint te klinken, maar hier begint dat niet met een betekenisloze uitstoot van lucht, maar met woorden. Wat we horen zijn niet alleen ‘de natuurlijke resonantiefrequenties van de ruimte, gearticuleerd via spraak’, maar de intersectie van iemands stem en de onmiddellijke omgeving; de fluittonen die we horen zijn niet zomaar een paar resonanties, en ook niet alle mogelijke resonanties, maar precies die resonanties die de stem en de ruimte met elkaar gemeen hebben.
   Het is geen verrassing dat Lucier koos voor spraak als het bronmateriaal voor dit stuk. In een interview met Douglas Simon zei hij ooit: ‘Mijn eerste ingeving was om verschillende muziekinstrumenten te gebruiken, die een grote verscheidenheid aan geluiden zouden maken, maar dat idee verwierp ik als te “componistisch”. In plaats daarvan koos ik voor spraak.’ l am sitting in a room bevestigt zijn gelijk op een manier die uitstijgt boven het mechanisme, de verschijnselen en de tekst van het stuk. Het stuk neemt de luisteraar mee in een proces dat, ongeacht de mate van begrijpelijkheid, overkomt als volstrekt natuurlijk, absoluut fascinerend, sterk persoonlijk en door en door
muzikaal." (Nicolas Collins, 14 maart 1990)





Introduction by Nic Collins
© Viola Rusche & Hauke Harder

uitvoerenden & medewerkenden


Nicolas Collins



Nicolas Collins, geboren en getogen in New York, studeerde compositie bij Alvin Lucier aan de Wesleyan Universiteit, werkte lange tijd met David Tudor en heeft met verschillende solisten en ensembles van over de hele wereld samengewerkt. In de jaren ’90 woonde hij vrijwel onafgebroken in Europa. Hij was artistiek directeur van de Stichting STEIM (Amsterdam) en huiscomponist van DAAD (Berlijn). Sinds 1997 is hij hoofdredacteur voor het tijdschrift Leonardo Music Journal en sinds 1999 is hij professor en afdelingshoofd van de faculteit Geluid aan de School of Art Institute in Chicago. De tweede editie van zijn boek 'Handmade Electronic Music - The Art of Hardware Hacking' verscheen bij Routledge in 2009. Collins heeft zowel opgetreden in CBGB’s (de eerste hardcore- en punkrock-club in New York) als in het Concertgebouw van Amsterdam. homepage van nic collins




Chris Dahlgren is in 1961 in New York geboren. In 1986 behaalde hij zijn Bachelor in Jazz aan het College-Conservatory of Music in Cincinnati en in 2003 behaalde hij zijn Master in Componeren/Experimentele Muziek aan de Wesleyan Universiteit. Dahlgren heeft compositie gestudeerd bij La Monte Young, Anthony Braxton, Alvin Lucier en Christian Wolff. Vanaf 2003 maakt hij regelmatig deel uit van de ensembles van Anthony Braxton.
Sinds 2004 woont hij in Berlijn, alwaar hij optreedt, componeert en samenwerkt met belangrijke Europese musici, componisten en artiesten. Dahlgren heeft verschillende beurzen en prijzen voor muzikale compositie ontvangen van Amerikaanse muziekinstellingen, zoals National Endowment for the Arts, Ohio Arts Council en Headlands Arts Center (VS). homepage van chris dahlgren

 





Pepe Garcia werd in 1980 geboren in Veracruz, Mexico. Garcia is een veelzijdig percussionist en woont momenteel in Nederland. Hij is lid van Slagwerk Den Haag en het percussiekwartet Ear Massage (tweede prijs bij de International Gaudeamus Interpreters Competetion in 2009 en derde prijs bij de IPCL in 2005). Garcia heeft opgetreden in concertzalen in België, de Verenigde Staten, Taiwan, Korea, Luxemburg, Spanje, Slovenië, Kroatië, Mexico, Servië, Zweden, Duitsland, Engeland, Oostenrijk, Hong Kong en Nederland.
Eén van Garcia’s grootste muzikale interesses is het samenwerken met jonge componisten en artiesten. Op deze manier wil hij andere visies op nieuwe muziek ontwikkelen. Hij doet dit via innovatieve methodes van muzikale notatie, het ontwerpen van nieuwe instrumenten, het samenbrengen van niet-westerse technische hulpmiddelen en het uitbreiden van de mogelijkheden van traditionele percussie-instrumenten met behulp van elektronische processen. homepage van pepe garcia

 





Reinier van Houdt studeerde piano aan de Liszt Akademie in Boedapest en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Tijdens zijn studie raakte hij gefascineerd door zaken die zich niet laten vastleggen in notatie: kleur en timing – het punt waar interpretatie en improvisatie samenkomen. Hij heeft zichzelf – door het combineren van scholen, stijlen en genres – een specifiek repertoire aangemeten wat steeds het resultaat was van een persoonlijke zoektocht. Deze zoektocht omvatte onder andere samenwerkingen met componisten, archiefonderzoek, 'componeren' en 'uitvoeren' van concertprogramma's en andere revolutionaire manieren om de klassieken te bestuderen. Van Houdt heeft samengewerkt met onder anderen Robert Ashley, Alvin Curran, Maria de Alvear, Charlemagne Palestine, Luc Ferrari, Yannis Kyriakides, John Cage, Francisco Lopez, Olivier Messiaen, theatergezelschap Hotel Modern en Leine & Roebana. Ook heeft hij grote projecten georganiseerd rond Kaikhosru Shapurji Sorabji, Erik Satie, Giacinto Scelsi, Jerry Hunt, Charles Ives, Cornelius Cardew en Alvin Lucier. Hij is tevens pianist bij het Ensemble MAE, het Ives Ensemble en het KNE-muziektheater. homepage van reinier van houdt




Sukandar Kartadinata vervaardigt moderne muzikale instrumenten met behulp van micro-elektronica en computercodes. Zijn ontwerpen worden vaak op maat gemaakt, afgestemd op de specifieke behoeften van individuele musici en media-artiesten. Kartadinata is doorslaggend geweest in de uitvoering van een aantal recente stukken van Alvin Lucier. Hij heeft vaak voor Nicolas Collins gewerkt sinds zij elkaar ontmoetten bij STEIM in 1993. Destijds was Collins de artistiek directeur van STEIM en liep Kartadinate daar stage voor zijn studies computerwetenschappen en elektrotechniek. homepage van sukandar kartadinata

 





Anne La Berge’s carrière als fluitiste/improvisator/componiste reikt voorbij nationale en stilistische grenzen. In haar performances combineert ze de verschillende aspecten waarop haar internationale reputatie is gebaseerd: een ruige en vergaande virtuositeit, een sterke voorkeur voor geïmproviseerde fijnzinnig geweven microtonale texturen en melodieën, haar uitgebreide unieke verzameling krachtige percussieve fluiteffecten, dat alles gecombineerd met elektronische bewerkingen.
homepage van anne la berge

 





Nora Mulder Studeerde piano op de Conservatoria van Rotterdam en Maastricht, en in Paris bij Claude Helffer. Ze specialiseerde zich in het uitvoeren van eigentijdse, gecomponeerde muziek. Nora treedt op als soliste, als freelancer bij diverse ensembles en als soliste bij orkesten. Ze werkt ook samen met beeldend kunstenaars, levert bijragen aan theater- en dansvoorstellingen en maakt regelmatig opnames voor de radio en cd's. homepage van nora mulder

 





Sinds de oprichting van Slagwerk Den Haag in 1977 hebben de musici van het ensemble zich gericht op het uitvoeren en ontwikkelen van hedendaagse percussiemuziek in al haar facetten: van het bestaande repertoire, via een groot aantal nieuwe opdrachten en voortdurende samenwerkingen met componisten, naar het onderzoeken van de uiterste grenzen van georganiseerd geluid. Slagwerk Den Haag heeft een reputatie opgebouwd als toonaangevend specialistisch ensemble, zowel nationaal als internationaal. Deze positie heeft ervoor gezorgd dat zij naast vrijwel alle Europese landen, ook de Verenigde Staten, het Midden-Oosten, Japan en Korea hebben kunnen bezoeken. homepage van slagwerk den haag

 


JohanVandermaelen


Johan Vandermaelen homepage van johan vandermaelen



BramVreven




Bram Vreven is visueel artiest. Hij woont en werkt in Den Haag. Na een carrière als jazzmuzikant maakt Vreven sinds 1998 driedimensionale kinetische werken en geluidsinstallaties waarin elektronica wordt gebruikt om beweging en de akoestische klank van bewegende delen te regelen. Naast verschillende solo-exposities in Nederland en België heeft Vreven deelgenomen aan groepsexposities op onder andere het Festival van Vlaanderen (Brussel), Lille 2004 (Lille), NICC (Antwerpen), De Brakke Grond en het Consortium (Amsterdam), Art Center STUK (Louvain), Audioframes (Kortrijk), het Ultima Festival (Oslo) en Transmediale (Berlijn). homepage van bram vreven

photo: Eelco Borremans


AnneWellmer




Anne Wellmer is componist, uitvoerend artiest en geluidskunstenaar. Wellmer studeerde sonologie (elektronische muziek) in Den Haag. Ook studeerde zij compositie bij Alvin Lucier aan de Wesleyan Universiteit. In 2007 heeft Wellmer voor Tesla in Berlijn een festival en expositie geprogrammeerd over Dick Raaijmakers, de Nederlandse pionier voor elektronische muziek. Hetzelfde jaar ontving ze een eervolle vermelding van de Prix Ars Electronica in Oostenrijk en trad ze op tijdens het New York Electronic Arts Festival in 3LD. Het Institut für Kunst im Öffentlichen Raum van het Joanneum in Graz gaf de opdracht voor haar stuk The Styrian Listening Hat uit 2008. Haar meest recente stuk dateert uit 2009 en is een geluidswandeling door IJburg voor Soundtrackcity, die zij gemaakt heeft in samenwerking met Het Blauwe Huis in Amsterdam. homepage van anne wellmer

photo: Eelco Borremans



 

 



BACK TO TOP

Alvin Lucier (1931)

Alvin Lucier is één van de pioniers en exponenten van de Amerikaanse experimentele muziek en een autoriteit op dat gebied. Hij is sinds 1970 als hoogleraar verbonden aan de Wesleyan Universiteit en was een van de vooraanstaande leden van de invloedrijke Sonic Arts Union (1966-1976). Hij trad op in Amerika, Europa en Japan en zijn werken zijn opgenomen door labels als Disques Montaigne, Nonesuch, en Lovely Music Records.

Lucier wordt gezien als centrale figuur van de Amerikaanse experimentele muziek die het traditionele notenschrift en niet conventionele middelen gelijkwaardig naast elkaar gebruikt. Ofschoon Lucier vanaf 1952 kamer- en orkestmuziek componeerde, wordt hij sinds zijn baanbrekende Music for Solo Performer uit 1965 vooral gezien als uniek geluidskunstenaar. Uniek onder meer omdat hij als enige dat wat de natuur uit zichzelf aan geluiden voort kan brengen, gebruikt als bronmateriaal voor zijn installaties en composities. In zijn werk onderzoekt Lucier de fysieke eigenschappen van natuurlijk geluid en de eigenschappen die kenmerkend zijn voor het observeren van ‘deeltjes die trillingen veroorzaken’, wat in normaal Nederlands wil zeggen: wat er allemaal gebeurt als geluid zich voordoet en al dan wel niet bewust door mensen wordt opgevangen. Alvin Lucier is een onderzoeker, een natuur-akoesticus; een componist en wetenschapper. Hij gebruikt elektronica om natuurlijke akoestische fenomenen hoorbaar te maken en zoekt naar wegen om de pure schoonheid van deze fenomenen zelf muziek te laten zijn. Lucier zet processen in gang die zowel van de uitvoerende musici als van het publiek de hoogste concentratie vergen. In sommige werken houdt dit in, dat een gespeelde compositie in real time wordt gemixt met geluiden uit de vrije natuur, zoals de melodieën die gezongen worden door de banden van voorbijrazend verkeer. De melodieën ook van uitgezonden signalen en hun weerkaatsingen.

Maar het werk van Lucier kan zo diepgravend en serieus niet zijn of het zit ook vol met humor, auditieve spot en ironie, zoals wanneer een Beatles tune weerklinkt uit de luidspreker van een piepkleine radio die in een als luidspreker fungerende theepot met deksel verstopt zit.

Rusche_Lucier_Sferics2010photo by Viola Rusche






BACK TO TOP


Sferics-Kijkduin2010photo by Eelco Borremans





CREDITS

DAG IN DE BRANDING & TAG present G16 on May, 29th 2010

ALVIN LUCIER IN THE HAGUE
Everything is Real

Curated by Peter Adriaansz & Anne Wellmer

PERFORMANCES & PERFORMERS
Introduction by Nicolas Collins
Still Lives (1995) Reinier van Houdt, piano
Opera with Objects (1997) Pepe Garcia, Slagwerk Den Haag
947 (2001) Anne La Berge, flute
Music for Solo Performer (1965) Alvin Lucier, assisted by Nic Collins & Anne Wellmer
Bird and Person Dyning (1975) Alvin Lucier & Nicolas Collins
Vespers (1968) Slagwerk Den Haag
A Tribute to James Tenney (1986) Chris Dahlgren, Double Bass
Broken Line (2006) Anne La Berge, flute / Pepe Garcia, vibraphone / Nora Mulder, piano

Nothing is Real (Strawberry Fields Forever) (1990) Alvin Lucier/ piano, recorder & teapot
Sferics (1981) installation version realized by Bram Vreven & Anne Wellmer

MUSIC FOR SOLO PERFORMER TEAM:
Aurimas Bavarskis
Juan Cantizzani
Matteo Marangoni
Alberto Novello
Pablo Sanz
Michael Schunior

SOUND AND RECORDING
Johan Vandermaelen: sound engineer
Esther Venrooy: assistant sound engineer
Juan Parra: recording engineer

LIGHTING DESIGN:
Loes Schakenbos (DeBink36)
Bas Vissers (Korzo5Hoog)

PRODUCTION
Anne Wellmer / TAG

PRODUCTION MANAGEMENT
Caroline Bakker / Johan Wagenaar Stichting

PRODUCTION TEAM
Jolanda de Heus (JWS)
Bastian Manders
Renske Spek
Hans Thyssen
Djoke de Vries
John de Weerd (TAG)
Danielle Boelling
Davy den Dulk
Merlijn van Eijk
Jonas Gruska
Søren Ipland
Lotte Kauffman
Marinus Klaassen
Chloë Neeleman
Xavier van Pinxteren
Payam Shahali

Treasurer and grants TAG / Johan Wagenaar Stichting
Aat Seger

Artistic Director TAG
Hicham Khalidi

Chairman Johan Wagenaar Stichting
Cees van Zeeland

MANY THANKS TO
Manfred Fox
Pepe Garcia
Sukandar Kartadinata
Steffi Weismann
Korzo Theater / Sylvia Stoetzer
Slagwerk Den Haag
Royal Conservatoire of The Hague
Sonology Department / Kees Tazelaar / Lex van der Broek
Percussion Department / Luuk Nagtegaal
Interfaculty Art|Science / Edwin van der Heide
Stroom Den Haag
Wormshop / Mariette Groot

Made possible with the financial support of the
Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten NFPK
Mondriaan Foundation
Gemeente Den Haag OCW
Festival Dag in de Branding
TAG | institute for audiovisual art

Photo Documentation:
Eelco Borremans, Nic Collins, Danijel Mihajlovic, Viola Rusche, Anne Wellmer

Video Documentation on May 29th, 2010:
edited by Viola Rusche
audio recorded live by Juan Parra
camera Martin Zawadzki, Viola Rusche
camera sound Hauke Harder
soundmix Juan Parra
© Viola Rusche & Hauke Harder


the video documentation of the festival is presented here with the kind permission of
VIOLA RUSCHE & HAUKE HARDER, NO IDEAS BUT IN THINGS
- The composer Alvin Lucier –
Trailer https://www.youtube.com/watch?v=ZahY5IjbkZU


with the exception of :
Video Documentation on May 30th, 2010:
Kasper van der Horst, interfaculty ArtScience, Royal Conservatoire The Hague

 

....link to the G16 promoclip....